سرطان دهانه رحم در واقع نوعی سرطان است که محل رخداد آن در سلولهای قسمت پایینی رحم یا همان گردن رحم، یعنی منطقهای که رحم به واژن متصل میشود، است. در ایجاد اکثر سرطانهای دهانه رحم، انواع متفاوت و مختلفی از ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV نقش دارد.
با انجام منظم تستهای غربالگری مانند آزمایش HPV و تست پاپ اسمیر و همچنین دریافت واکسن مخصوص HPV، میتوان خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش داد. در این مطلب از وبلاگ سافتکس به ارائه پاسخی برای سوال سرطان دهانه رحم چیست؟ خواهیم پرداخت و همچنین به بررسی موضوعاتی چون علائم سرطان دهانه رحم، درمان سرطان دهانه رحم و پیشگیری از سرطان دهانه رحم میپردازیم.
سرطان دهانه رحم
سرطان نامی است که میتواند بسیار ترسناک بهنظر برسد. با اینحال برخی از سرطانها هستند که میتوان به سادگی از ابتلا به آنها پیشگیری کرد. سرطان دهانه رحم که اغلب توسط یک ویروس ایجاد میشود، نمونهای از انواع سرطانهایی است که قابل پیشگیری هستند.
به صورت نرمال و طبیعی هنگامی که فرد در معرض ویروس پامیلومای انسانی یا همان HPV قرار میگیرد، سیستم ایمنی بدن معمولاً از آسیب رساندن ویروس جلوگیری میکند. وجود HPV در دهانه رحم باعث بروز تغییرات در برخی از سلولهای دهانه رحم شده که این سلولهای تغیر یافته به مرور زمان تبدیل به سلولهای سرطانی میشوند. به عبارت دیگر به رشد و تقسیم سلولهای سرطانی شده یا غیرطبیعی در پوشش دهانه رحم، سرطان رحم میگویند.
کارسینوم سلول سنگفرشی، شایعترین نوع سرطان دهانه رحم است که تقریبا حدود ۷۰ درصد از موارد گزارش شده را تشکیل میدهد. سرطان دهانه رحم از نوع آدنوکارسینوم به نسبت شیوع کمتری در حدود ۲۵ درصد از موازد گزارش شده را دارد و تشخیص این نوع سرطان دهان رحم نیز دشوارتر است.
از موقع شروع برنامه جهانی غربالگری دهانه رحم بروز این نوع سرطان به شکل کاملا قابل توجهی کاهش یافته است. در سالهای اخیر با معرفی و غربالگری گستردهتر برای سرطان دهانه رحم و همچنین ارائه برنامهریزی برای تزریق واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، شانس بقا پس از ابتلا به سرطان دهانه رحم برای مدت زمان، حداقل پنج سال تا ۷۴ درصد افزایش یافته است.
علائم سرطان دهانه رحم
نکتهای که در ابتدا باید به آن اشاره کتیم این است که تغییرات ژنتیکی پیش سرطانی در سلولهای دهانه رحم بسیار کم و ندرتا موجب ایجاد علائم واضح میشود. در نتیجه تنها روش موجود برای آگاهی از وجود سلولهای غیر طبیعی که ممکن است در نهایت به سرطان تبدیل شوند، انجام سالیانه آزمایش غربالگری دهانه رحم است.
درصورتیکه تغییرات ژنتیکی سلولها، آنها را به سمت سرطانی شدن سوق دهد؛ شایعترین علائم سرطان دهانه رحم عبارتند از
- داشتن درد در طول رابطه جنسی
- بوی شدید ترشحات واژن
- خونریزی پس از یائسگی
- احساس درد در لگن
- داشتن خونریزی پس از رابطه جنسی
- داشتن خونریزی واژینال در زمانهای غیر از قاعدگی
- داشتن خونریزی شدیدتر و طولانیتر از حد معمول در طول قاعدگی
- بروز تغییرات در ترشحات واژن مثلا مشاهده ترشح بیشاز حد
همچنین برخی دیگر از عوامل نیز ممکن است پس از پیشرفت سرطان و وقوع متاستاز رویت شوند که عبارتند از:
- درد لگن
- احساس خستگی بدون علت
- احساس درد استخوان
- تورم پاها
- داشتن مشکل در ادرار کردن
- نداشتن اشتها و کاهش وزن
در صورت مشاهده این علائم باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید و در اولین زمان به سراغ انجام آزمایشهای غربالگری بروید.
علل ابتلا به سرطان دهانه رحم
ویروس پاپیلومای انسانی بزرگترین و مهمترین عامل خطر برای ابتلا به سرطان دهانه رحم است. از دیگر علل شایع ابتلا به سرطان دهانه رحم مصرف سیگار است. مصرف بیش از حد و کنترل نشده قرصهای ضدبارداری نیز از جمله عواملی است که میتواند احتمال خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهد. از جمله دیگر عوامل تاثیرگذار در ابتلا به سرطان دهانه رحم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف
- داشتن فعالیت جنسی در سنین پایین
- استفاده از بعضی داروها همانند دیاتیل استیلبسترول
- ابتلا به انواع بیماریهای مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس و HIV/AIDS
تشخیص سرطان دهانه رحم
در برخی از موارد سرطان دهانه رحم، پزشک بعد از مثبت شدن جواب تست غربالگری دهانه رحم در زنان یا همان تست پاپ اسمیر، بدون علامت تشخیص سرطان دهانه رحم میدهد. در این شرایط باید به تشخیص پزشک اعتماد نمود و با توجه به صلاحدید او نسبت به آغاز درمان اقدام کرد.
در واقع اگر پزشک به سرطان دهانه رحم مشکوک باشد، ابتدا با معاینه کامل دهانه رحم شروع میکند که در این روش برای بررسی سلولهای غیرطبیعی از ابزار بزرگنمایی ویژهای به نام کولپوسکوپ استفاده میشود. در طول این معاینه پزشک از روش بیوپسی یعنی برداشت تکه بسیاری کوچکی از بافت رحم و سپس کورتاژ دهانه رحم یا برداشت قسمتی از بافت دهانه رحم از طریق خراشیدن استفاده کرده و بافت لازم را جدا میکند و در زیر میکروسکوپ به بررسی آن میپردازد.
علاوهبر این از آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه و کبد و وضعیت سلامت عمومی بیمار استفاده میشود.در صورتی که پزشک تشخیص دهد که فردی مبتلا به سرطان دهانه رحم است، درخواست آزمایشهای بیشتری را برای تعیین مرحله سرطان خواهد داشت.
باید بدانید که مرحله سرطان یک عامل کلیدی و پراهمیت در تصمیمگیری در مورد تعیین روش درمان فرد است. این آزمونها شامل موارد زیر است:
- معاینه بصری مثانه و رکتوم: پزشک برای دیدن داخل مثانه و رکتوم از دوربینهای مخصوص استفاده میکند.
- تستهای تصویربرداری: آزمایشهایی مانند اشعه ایکس، سی تی، امآرآی و توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) به پزشک کمک میکند تا تشخیص دهد که آیا سرطان به خارج از دهانه رحم متاستاز داده است یا خیر.
درمان سرطان دهانه رحم
درمان مناسب برای سرطان دهانه رحم کاملا متناسب با عوامل مختلفی مانند مرحله سرطان، سن و سایر مشکلات سلامتی و بیماریهای زمینهای قبلی فرد است. علاوهبر این درمان سرطان رحم کاملا وابسته به پاسخ این سوال است که آیا فرد مبتلا به این نوع سرطان در آینده میخواهد باردار شود یا خیر.
برای درمان سرطان دهانه رحم روشهای درمانی مختلفی وجود دارند که عبارت است از:
جراحی: در برخی از موارد سرطان دهانه رحم، با انجام جراحی برای برداشتن سرطان یا در واقع بافت سرطانی، درمان می شوند. جراحی انوع مختلفی دارد که این انواع میتواند شامل برداشتن دهانه رحم، رحم و قسمت فوقانی واژن که به این عمل هیسترکتومی رادیکال گفته میشود؛ برداشتن تمام یا قسمتی از دهانه رحم اما گذاشتن رحم در جای خود (این نوع جراحی فقط در شرایط ویژهای انجام میشود) باشد.
پرتو درمانی: در طی این روش درمان یعنی روش پرتودرمانی سلولهای سرطانی از بین میروند.
شیمی درمانی: شیوه درمانی برای افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم معمولاً به این صورت است که همزمان با پرتودرمانی، از روش شیمی درمانی نیز استفاده میشود. شیمی درمانی یک اصطلاح پزشکی برای داروهایی است که میتوانند سلولهای سرطانی را کشته و یا حداقل رشد این سلولها را متوقف کنند.
پیشگیری سرطان دهانه رحم
سوالی که ممکن است برای خیلی از افراد مطرح شود این است که آیا پیشگیری از سرطان دهانه رحم ممکن است؟ باید گفت بله، تقریباً میتوان گفت که همه و یا اکثر سرطانهای دهانه رحم توسط ویروسی به نام HPV یا همان ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد میشوند که این ویروس از طریق تماس پوست به پوست و رابطه جنسی منتقل میشود.
با اینوجود راهکار پیشگیری از این بیماری نیز کشف شده است و میتوان از اغلب موارد ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. واکسنهایی وجود دارند که از ابتلای افراد به ویروس پاپیلومای انسانی جلوگیری میکنند و در حال حاضر در دسترس افراد هستند. این واکسنها در انواع مختلفی عرضه میشوند که میتوانند بر تعداد سویههای مختلفی از این ویروس تاثیر بگذارند و بهتر است با توجه به صلاحدید پزشک، واکسن مورد نیاز خود را تهیه کنید.
شما باید از پزشک خود پرسوجو کنید که آیا تزریق این واکسن به شما پیشنهاد میشود یا خیر و اینکه زمان مناسب دریافت این واکسن چه زمانی است. واکسن HPV هم برای آقایان و هم برای خانمها موجود است. اگر فرد پیش از شروع رابطه جنسی واکسن را دریافت کند، بهترین سطح کارایی را داشته، ولی اگر از قبل رابطه جنسی داشتهاید هم میتواند کمککننده و مفید باشد. علاوهبر این، درمان به موقع ضایعات سلولهای پیش سرطانی دهانه رحم موجب میشود؛ از تبدیل این ضایعات به سرطان دهانه رحم، پیشگیری گردد.
رحم، مهمترین اندام جنسی بانوان
یکی از مهمترین اندامهای داخلی بانوان، رحم است و به همین دلیل باید از این اندام مهم مراقبت بسیاری نمود. باروری و سلامت جنسی بانوان تا حد زیادی به این اندام بستگی دارد. برای آنکه بتوانید نسبت به سلامت این اندام مطمئن شوید، لازم است تا بهصورت مکرر تستهای غربالگری را انجام دهید و همچنین نسبت به اقدامات پیشگیرانهای که توضیح داده شد، اقدام کنید.
با اینحال، سرطان دهانه رحم و بیماریهای مشابه، تنها بیماریهایی نیستند که سلامت جنسی بانوان را تهدید میکنند. بلکه عفونتهای خفیف نیز ممکن است با تشدید، سبب آسیب رسیدن به این اندامها شوند. به همین دلیل نیاز است بانوان به سلامت خود توجه داشته باشند و برای مراقبت از خود، از محصولات بهداشتی هایژنیک معتبر و با کیفیت استفاده کنند تا از امکان ابتلا به عفونتهای باکتریایی و قارچی ساده نیز جلوگیری کنند. یکی از بهترین محصولات بهداشتی توسط برند سافتکس ارائه میشود و میتوانید با کلیک بر روی نوار بهداشتی سافتکس، نسبت به خرید این محصولات اقدام کنید.
سوالات متداول
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم اغلب توسط یک ویروس ایجاد میشود؛ بهطور نرمال و طبیعی هنگامی که فرد در معرض ویروس پامیلومای انسانی یا همان HPV قرار میگیرد، سیستم ایمنی بدن معمولاً از آسیب رساندن ویروس جلوگیری میکند.
چه راه های برای درمان سرطان دهانه رحم وجود دارد؟
بهطور کلی راههای درمان سرطان دهانه رحم به شدت پیشرفت آن بستگی دارد اما شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی، رایجترن روشهای درمان سرطان هستند.
چگونه احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را تشخیص دهیم؟
علائم سرطان دهانه رحم با داشتن درد در طول رابطه جنسی، بوی شدید ترشحات واژن، خونریزی پس از یائسگی، احساس درد در لگن و… همراه است.
بیشتر بخوانید: