قاعدگی، یکی از مهمترین و معمولترین شرایط فیزیولوژیک خانمها است. این شرایط ممکن است به قاعدگی نامنظم تبدیل شود که باید پیگیری و درمان شود. ابتدا خوب است بدانید که چرخه قاعدگی خانمها عموما ۲۸ روزه است؛ اما این عدد بین افراد مختلف، میتواند کمی متفاوت باشد و حتی ممکن است فاصله روزهای بین پریود در همه افراد و یا حتی ممکن است بین دفعات متفاوت در یک شخص ثابت، دقیقا همین تعداد روز نباشد.
در این مطلب از وبلاگ سافتکس به بررسی قاعدگی نامنظم و مفهوم آن و بررسی مواردی مانند علت قاعدگی نامنظم، علائم قاعدگی نامنظم، درمان قاعدگی نامنظم و غیره خواهیم پرداخت.
قاعدگی نامنظم چیست؟
پیش از آن که به بررسی کامل مفهوم قاعدگی نامنظم بپردازیم بهتر است تا تعریفی برای پریود شدن ارائه دهیم. پریود شدن بخشی از چرخه قاعدگی در خانمها است که در طول این دوره دیواره رحم فرد کنده میشود. این کنده شدن که به جهت پاکسازی دیواره رحم صورت میگیرد، بهصورت ماهیانه همراه با خونریزی از رحم و خروج آن از واژن است.
از اصطلاح پریود نامنظم زمانی استفاده میشود که تعداد روزهای بین چرخه قاعدگی یک فرد بیشتر از ۳۵ روز بیشتر یا کمتر از ۲۱ روز باشد و یا جرخه قاعدگی فرد با فواصل زمانی نامشخص اتفاق بیفتد.
پریود شدن یا عادت ماهانه شدن عموما از سن بلوغ دختران، یعنی حدودا بین سن ۱۰ تا ۱۶ سالگی، شروع شده و تا زمان یائسگی فرد یعنی حدودا بین سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی ادامه پیدا مییابد. قاعدگی نامنظم یا اُلیگومِنوره میتواند به علل مختلف و متفاوتی اتفاق بیفتد که برخی از این علل عبارتند از:
- بههمخوردن سطح متعادل هورمونها مانند تغییرات هورمونی در زمان نزدیک به یائسگی
- ورزشهای سخت و شدید
- روشهای متفاوتی در پیشگیری از بارداری و غیره
پس از دوران بلوغ عموما چرخه قاعدگی در خانمها منظم میشود؛ اما گاهی ممکن است در برخی افراد دوره بین هر پریود در ماههای مختلف، تغییر کند که به این حالت قاعدگی نامنظم میگویند.
علائم قاعدگی نامنظم کدامند؟
اولین نشانه وجود پریود نامنظم، مشاهده فاصله ۳۵ روزه بین دو پریود پشتسرهم است. متغیر بودن مدت زمان پریود؛ یعنی روزهای پریودی و داشتن خونریزی نیز از دیگر نشانههای داشتن قاعدگی نامنظم است که نیاز به پیگیریهای حدی دارد. علاوهبراین از دیگر علائم و نشانههای قاعدگی نامنظم میتوان به تغییرات در اندازه خونریزی فرد و یا وجود لختههای خونی با قطر بیشتر از ۲.۵ سانتیمتر اشاره کرد. بهطور کلی میتوان برخی از مهمترین علائم قاعدگی نامنظم را به شکل زیر طبقهبندی کرد:
- داشتن چرخه قاعدگی بیشتر از ۳۵ روز و تکرار چرخه به همین شکل
- داشتن خونریزی غیرعادی یعنی خونریزی خیلی زیاد یا خونریزی خیلی کم
- بیشتر و یا کمتر شدن تعداد روزهای عادت ماهانه از حالت نرمال و مشاهده تکرار مجدد آن
- خروج لختههای خونی بزرگ و غیرعادی از واژن به میزان زیاد
- پریود نشدن برای یک ماه و مشاهده تکرار مجدد آن
- داشتن پریود با درد شدید و غیرعادی بودن آن
عواملی که تا اینجا گفتیم باید با سوابق فردی به دقت بررسی شوند. به عنوان مثال اگر فردی بهطور طبیعی دارای پریودهای دردناک یا خونریزیهای شدید است، این موارد برای این فرد نمیتواند علائم قاعدگی نامنظم باشد. برای آنکه مطمئن شوید، میتوانید سه ماه متوالی، زمان شروع، پایان و شرایط پریود خود را یادداشت کرده و درصورت مشاهده تغییرات، نامنظم بودن و عدم ثابت در زمان و شرایط، میتوانید مطمئن شوید که مبتلا پریود نامنظم هستید. برای اطمینان خاطر میتوانید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
علت قاعدگی نامنظم چیست؟
دلایل و علل متفاوت و متنوعی برای بروز پریود وجود دارد. یکی از شایعترین دلایل قاعدگی نامنظم تولید و تغییرات هورمونی است.
استروژن و پروژسترون دو هورمون مهمی هستند که روی تغییرات پریود اثر گذاشته و در واقع نظم قاعدگی را تحتکنترل خود دارند. این دو هورمون تاثیر و کنترل مهمی بر چرخه قاعدگی و رویدادهایی همانند بلوغ، یائسگی، بارداری، زایمان و شیردهی دارند و تغییر در تعادل این هورمونها میتواند چرخه قاعدگی را بههم بریزند. بهعنوان مثال در طول مدت بارداری و حتی در اکثر خانمها، در طی دوران شیردهی، پریود متوقف میشود
علاوهبر این عوامل دیگری نیز مانند افزایش و یا کاهش وزن شدید، بیماری التهابی لگن، ورزشهای سخت و شدید همانند دوی ماراتن، سندروم تخمدان پلیکیستیک، شیر دهی، مصرف دهروهایی با عوارض خاص، سرطان رحم و یا دهانه رحم، اختلالات تیرویید، استرسهای عاطفی و اختلالات در خوردن، مانند بیاشتهایی عصبی یا بولیمیا نیز در ایجاد قاعدگی نامنظم نقش دارند.
نکتهای که باید به آن توجه داشته باشید این است که این عوامل میتوانند متناسب با سن و شرایط خانمها نیز تغییر کنند. به عنوان مثال علت پریود نامنظم در یک دختر مجرد میتواند با علت پریود نامنظم یک مادر میانسال کاملا متفاوت باشد.
به طور معمول دلایلی که برای قاعدگی نامنظم وجود دارد، همانطور که گفتیم طیف وسیعی داشته و متفاوت است. بهم ریختگی هورمونها، کیستهای تخمدان، مانند تخمدان پلی کیستیک و یا فیبروم های رحمی، مصرف برخی داروها، استرسهای شدید، تغذیه نامناسب و تمامی مواردی که گفته شد، میتوانند بر روی سیکل پریودی تاثیرگذار باشند.
در ادامه به بررسی کاملتر برخی از شایعترین علل پریود نامنظم خواهیم پرداخت.
فیبروم رحمی
از جمله شایعترین بیماریهای زنان بوده که از مهمترین علائم آن میتوان به قاعدگی نامنظم اشاره کرد. فیبروم رحمی در مواردی که غیرسرطانی و بدخیم هستند، خیلی بزرگ نمیشوند و موجب بروز پریودهای شدید و دردناک و حتی گاهی طولانی میشوند. ابتلا به بیماری فیبروم رحمی میتواند موجب کاهش یافتن فواصل پریود شده و تعداد روزهای قاعدگی را نیز بیشتر کند. فیبروم موجب بروز دردهای لگنی و درد هنگام رابطه جنسی نیز میشود.
آندومتریوز
نوعی کیست بدخیم رحمی است که در طول سالهای اخیر بسیار شایع شده است. از اولین علائم کیست آندومتریوز میتوان به داشتن قاعدگی نامنظم اشاره کرد. پریود نامنظم حاصل از کیست آندومتریوز معمولا خود را با علائمی مانند خونریزیهای میاندورهای، خونریزیهای دورهای بسیار شدید و طولانی همراه با درد زیاد نشان میدهد.
وزن بالاداشتن
اضافه وزن زیاد میتواند موجب اختلالات هورمونی و ترشح بیش از حد انسولین شده و در نهایت منجر به بروز پریود نامنظم شود.
کاهش وزن زیاد
کاهش وزن شدید و بیاشتهایی شدید، هم میتوانند از عوامل مشاهده بروز قاعدگی نامنظم باشند. توجه داشته باشید که این کاهش وزن باید ناگهانی و قابل توجه باشد که معمولا اختلالات عصبی و ریزش مو را نیز بهدنبال دارد.
ورزش شدید
ورزش بیش از حد، گاهی در حد حرفهای میتواند در میزان ترشح هورمونها تاثیرگذار باشد که در این شرایط، این عامل میتواند در روند قاعدگی و نظم پریود هم تاثیر گذار باشد.
سندروم تخمدان پلی کیستیک
ازجمله رایجترین بیماریهای خانمها بوده و همچنین از رایجترین دلایل پریود نامنظم است. کیست تخمدان میتواند پریود را کاملا قطع کند و یا برعکس آن را شدت دهد.
سرطان دهانه رحم
از رایجترین سرطانها در خانمها است. پریودهای افراد مبتلا به سرطان دهانه رحم، همراه با خونریزیهای شدید بوده و عموما طولانی هستند. خونریزیهای میاندورهای، کوتاه شدن چرخه قاعدگی و درد هم از سایر نشانههای قاعدگی نامنظم ناشی از سرطان دهانه رحم هستند.
استرس
استرس نیز میتواند موجب برهم خوردن نظم پریودی فرد شود. در صورت از بین روند استرس شرایط به حالت نرمال برمیگردد؛ اما درصورت استمرار اضطراب و استرس بدون شک نامنظمی مزمن پریود مشاهده خواهد شد.
درمان قاعدگی نامنظم
درمان پریود نامنظم به علت بروز آن بسیار وابسته است و برای درمان این پریود نامنظم لازم است تا ابتدا با پیدا کردن علت آن، نسبتذبه رفع آن علت اقدام کنیم. برای مثال اگر این نامنظمی به علت بلوغ و یائسگی باشد، احتیاجی به درمان خاصی ندارد و با گذر و عبور از بلوغ و یا یائسگی این مشکل حل میشود؛ و یا بهعنوان مثالی دیگر اگر این نامنظمی به دلیل استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری باشد، امکان دارد در چند ماه اول رخ داده و سپس مجددا به حالت منظم خود برگردد.
در ارتباط با دلایلی مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک و وزن بالا هم فرد میتواند با کاهش وزن اصولی، ورزش و تحرک و یا مصرف برخی از مواد و یا داروهای گیاهی به منظمشدن پریود خود کمک کند. رفع مشکل اختلالات تیروئید ازجمله پرکاری تیروئید و کمکاری تیروئید و سایر اختلالات و بیماریهای دیگر نیز خودبهخود قاعدگی نامنظم ناشی از آن را درمان خواهد کرد.
درمان گیاهی
در صورت مشاهده پریود نامنظم در دوران باروری و تولیدمثل باید به پزشکان متخصص مراجعه شود. برخی از گیاهان دارویی مانند ریشه شیرین بیان، زردچوبه، کوهوش سیاه و تمشک میتوانند به درمان قاعدگی نامنظم کمک کنند.
درمان خانگی
از جمله مهمترین درمان خانگی پریود نامنظم، در پیش گرفتن سبک زندگی سالم است. برای مثال داشتن ورزش منظم (کمک به حفظ وزن مناسب)، دوری از استرس و اضطراب و رعایت رژیم غذایی سالم از خطر وقوع قاعدگی نامنظم پیشگیری کرد.
قاعدگی منظم، نشانه سلامت بانوان است!
همانطور که اشاره کردیم، قاعدگی، اهمیت بسیاری در سلامت جنسی و باروری خانمها دارد. با اینحال، ممکن است در برخی شرایط، قاعدگی نامنظم رخ دهد که نیاز به پیگیری و درمان دارد. استفاده از محصولات بهداشتی مناسب و چکاپهای بهموقع میتواند بسیاری از بیماریهای تناسلی را از خانمها دور کند. سافتکس، یکی از معتبرترین و باکیفیتترین برندهای تولید محصولات هایژنیک بانوان است که می توانید با مراجعه به صفحه فروشگاه سایت، نسبت به خرید نوار بهداشتی و محصولات سافتکس اقدام کنید.
سوالات متداول
دلیل قاعدگی نامنظم چیست؟
قاعدگی نامنظم به دلایل مختلفی رخ میدهد که رایجترینهای آن عبارتند از فیبروم رحمی، آندومتریوز، وزن بالا، ورزش شدید، استرس و…
درمان قاعدگی نامنظم چگونه انجام میشود؟
درمان قاعدگی نامنظم به 2 روش کلی امکانپذیر است، درمان گیاهی با داروهای گیاهی و درمان خانگی بدون نیاز به داروهای خاص.
قاعدگی نامنظم چه علائمی دارد؟
داشتن خونریزی غیرعادی، داشتن چرخه قاعدگی بیشتر از ۳۵ روز ، پریود نشدن برای یک ماه و مشاهده تکرار مجدد آن و… نمونههایی از علائم قاعدگی نامنظم هستند.
بیشتر بخوانید: