یکی از هورمونهای موثر که در فرآیندهای بدن نقش اساسی دارد، پرولاکتین است که در زمان باردهی و شیردهی زنان بسیار افزایش مییابد. در واقع پرولاکتین از غده هیپوفیز ترشح شده و عواملی مانند استرس، تحریک نوک پستان و … در ایجاد آن نقشی اساسی دارند. بد نیست بدانید که عوارض پرولاکتین بالا در زنان ممکن است مشکلاتی ایجاد کند و به همین دلیل باید اطلاعات کاملی در مورد این هورمون داشته باشید.
پرولاکتین بالا به عنوان یک اختلال هورمونی شناخته میشود که باعث ایجاد برخی از بیماریها در داخل بدن شده و از این رو لازم است در صورت مشاهده علائم پیگیری انجام شود. همانطور که گفته شد، از نظر فیزیولوژیکی، در پایان دوران بارداری و شیردهی زنان، این هورمون به طور فزایندهای افزایش پیدا میکند و این موضوع کاملاً عادی است. حال برای اینکه با علت پرولاکتین بالا در زنان به صورت کاملی آشنا شوید، بهتر است در ادامه ما را همراهی کرده تا در مورد عوارض، خطرات احتمالی و در نهایت روش درمان پرولاکتین بالا در زنان اطلاعاتی جامع داشته باشید و بتوانید به راحتی این موارد را پیگیری و درمان کنید.
هورمون پرولاکتین
هورمون پرولاکتین عملکردهای مختلف و مهمی را در بدن زنان بر عهده دارد که این موارد شامل کمک به تولید شیر مادر (همانطور که گفته شد در زمان بارداری و شیردهی این هورمون افزایش یافته و باعث تولید شیر مادر میشود که با قطع این پروسه این هورمون در 1 الی 2 هفته به مقدار متوسط خود برمیگردد)، رشد سینه (هورمون پرولاکتین با تنظیم هورمون باعث رشد سینه میشود)، حفظ بارداری (کمک به تحریک جسم زرد موجود در تخمدانها برای ساختن پروژسترون و حفظ بارداری)، رشد جنین (کمک به رشد مغز و تنظیم سیستم ایمنی در جنین)، کاهش استرس، تقویت سیستم ایمنی، تنظیم متابولیسم، محافظت از عصب و … میشوند.
با تمام عملکردهای مفیدی که این هورمون در بدن دارد، در صورت بالا رفتن آن نیز خطرات مختلفی ایجاد شده که منجر به بیماریهای خاص میشود در واقع عوارض پرولاکتین بالا در زنان بسیار خطرناک است و بایستی به علائمی که در هنگام پرولاکتین بالا رخ میدهد، توجه کرد تا باعث ایجاد مشکل در آینده نشود. در ادامه این علائم را به صورت کامل بررسی کردهایم.
علائم پرولاکتین بالا
هیپرپرولاکتینمی به وضعیتی گفته میشود که پرولاکتین خون در زنانی که باردار نیستند، بالا میرود و این علائم به طور متوسط برای زنانی که در سنین باروری بوده و پریود نامنظم دارند، رخ میدهد. در واقع عوارض پرولاکتین بالا در زنان باعث رشد سینه و تولید شیر در آنها شده و همچنین مشکلاتی در باردار شدن آنها ایجاد میکند. بالا بودن غیرطبیعی این هورمون در روند طبیعی تولید برخی از هورمونها مانند پروژسترون و استروژن نیز بسیار تأثیرگذار است. این شرایط در برخی اوقات عوارض بسیار بدتری نیز دارد و زمان تخمکگذاری را تغییر داده و یا باعث توقف آن میشود.
همچنین از دیگر علائمی که در صورت بالا بودن پرولاکتین ممکن است تجربه کنید، نامنظم شدن دوران قاعدگی و یا آمنوره (فقدان قاعدگی) بوده که این شرایط میتواند عذابآور باشد و باعث ایجاد مشکلات جدی شود. سایر علائمی که در چنین حالتی رخ میدهد، میتوان به از دست دادن علاقه جنسی، گر گرفتگی، اذیت شدن و درد فراوان در هنگام برقراری رابطه جنسی، خشک بودن واژن، رشد بیش از اندازه موهای بدن و یا صورت و… اشاره کرد. بد نیست بدانید که برخی از افرادی که سطح بالایی از این هورمون را دارند، بدنشان هیچگونه علائمی نشان نمیدهد که این مورد میتواند خطرناکتر باشد.
عوارض پرولاکتین بالا در زنان
در صورتی که در زمان عادی (به غیر از زمانی که باردار بوده و یا در دوران شیردهی هستید) سطح هورمون پرولاکتین شما افزایش پیدا کند، ممکن است با عوارض مختلفی مواجه شوید که در ادامه آنها را آوردهایم:
1. از دست دادن تراکم استخوان
با افزایش هورمون پرولاکتین سطح هورمونهای تستوسترون و استروژن کاهش مییابد و در نتیجه باعث کاهش استحکام استخوان شده و استخوانها شکننده و ضعیف میشوند. در چنین حالتی احتمال مبتلا به پوکی استخوان نیز افزایش مییابد.
2. از دست دادن بینایی
از دیگر عوارض پرولاکتین بالا در زنان میتوان به فشار روی عصب بینایی اشاره کرد؛ زیرا عصب بینایی در نزدیکی غده هیپوفیز قرار داشته و تصاویر را از قسمت چشم به مغز ارسال میکند تا بتوانید ببینید و در صورت ایجاد مشکل دید جانبی را از دست خواهید داد.
علت پرولاکتین بالا در زنان
در برخی شرایط پزشکان نیز نمیتوانند علت پرولاکتین بالا در زنان را تشخصی دهند که در چنین حالتی پس از چند ماه این مشکل از بین میرود، اما رایجترین دلیل بالا بودن پرولاکتین شامل موارد زیر است:
1. پرولاکتینوما
پرولاکتینوما به عنوان یک تومور خوشخیم شناخته میشود که در غده هیپوفیز قرار دارد و باعث ایجاد پرولاکتین بیش از حد شده و همچنین مواردی مانند سردرد، فشار سینوسی، حالت تهوع، اختلال حس بویایی و … میشود.
2. داروها
استفاده از داروهایی که برای فشار خون بالا تجویز میشوند و یا داروهای ضد روان پریشی، رفلکس معده، قرص ضدبارداری، درمان حالت تهوع، استروژن درمانی و مسکنهای دارای اپیوئید باعث میشوند که سطح پرولاکتین خون افزایش یابد و اگر عوارض پرولاکتین بالا در زنان به دلیل مصرف دارو باشد، در صورت متوقف نکردن مصرف دارو با مشکلات جدی مواجه خواهند شد.
3. بیماریها
بیماریهایی کلیوی، سندرم کوشینگ، کم کاری تیروئید، زونا، سندرم نلسون و … باعث افزایش سطح پرولاکتین میشوند.
درمان پرولاکتین بالا در زنان
برای جلوگیری از عوارض پرولاکتین بالا در زنان لازم است در مرحله اول علت را بیابید و سپس با مراجعه به پزشک اقدام به درمان کنید در ادامه برخی از مهمترین درمانهایی که وجود دارد را بررسی کردهایم:
- درمان دارویی (کابرگولین و بروموکریپتین)
- جراحی پرولاکتینوما
- پرتو درمانی
- درمان پرولاکتین بالا در زنان با استفاده از مصرف ویتامین E، زینک، غذاهای سرشار از ویتامین B6، خواب کافی، اجتناب از کمخوری
- درمانهای گیاهی (ریشه آشواگاندا، گیاه پنج انگشت، گیاه دونگ کوئی، مریم گلی و …)
کلام آخر
پرولاکتین یکی از هورمونهای موثر در بدن بوده که عملکردهای بسیار مفیدی دارد و در زمان بارداری و شیردهی به بالاترین میزان خود میرسد، اما بهتر است بدانید که بالا بودن این هورمون در زمانهای عادی خطرات مختلفی میتواند داشته باشد. به همین دلیل در مرحله اول بهتر است در مواقعی که با علائمی مانند نامنظم بودن قاعدگی، رشد سینه و جمع شدن شیر در دورانی که باردار نیستید، مواجه شدید به پزشک مراجعه کرده تا در صورت مشخص شدن پرولاکتین بالا در ابتدا علت آن را شناسایی و سپس اقدام به درمان آن کنید.
بد نیست بدانید که عوارض پرولاکتین بالا در زنان موارد مختلفی مانند پوکی استخوان و فشار به عصب بینایی بوده و در مدت زمان طولانی میتواند خطرات مختلفی داشته باشد. برای درمان پرولاکتین بالا در زنان بهتر است به پزشک مراجعه کرده و با استفاده از جراحی و سایر روشهای دارو و … اقدام به درمان کنید. شما میتوانید برای کسب اطلاعات مختلف در مورد مشکلات زنان از مشاوران و متخصصان سایت سافتکس راهنمایی بخواهید.
سوالات متداول
علت پرولاکتین بالا در زنان چیست؟
مصرف برخی از داروها، بیماریهای خاص، تومور خوشخیم و ضد سرطانی پرولاکتینوما و … .
عوارض پرولاکتین بالا در زنان چیست؟
عوارض و خطرات مختلفی در این شرایط دیده میشود که میتوان به پوکی استخوان، سردرد و کاهش بینایی اشاره کرد.
علائم پرولاکتین بالا در زنان چیست؟
قاعدگیهای نامنظم، گرگرفتگی، خشکی واژن، درد شدید در هنگام برقراری رابطه جنسی، افزایش رشد سینه و تولید شیر، تخمکگذاری نامنظم و یا توقف تخمکگذاری و … .
بیشتر بخوانید: