10 علت پریود نشدن و راه‌های درمان آن

فارغ از حاملگی علت پریود نشدن می‌تواند بسیار متنوع باشد و به مواردی چون وجود یک بیماری، مصرف دارو، اختلال هورمونی و … بر‌گردد. تا زمانی که مطمئنید که باردار نیستید و احساس خوبی دارید، در صورت پریود نشدن برای یک الی دو بار جای نگرانی نیست. اگر به مدت 6-3 ماه پریود نشدید یا علائم دیگری دارید، باید با پزشک مشورت کنید. علت عقب افتادن پریود و راه‌های درمان آن را در ادامه بررسی کرده‌ایم تا دید بهتری نسبت به این مشکل داشته باشید.

دلایل طبیعی پریود نشدن

زمان‌ و موقعیت‌های خاصی وجود دارد که پریود نشدن طبیعی است و جای نگرانی ندارد که به دنبال علت پریود نشدن باشید. این موقعیت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• قبل از بلوغ دختران: بلوغ از حدود 9 سالگی شروع می‌شود و قاعدگی دختران یک یا دو سال بعد شروع خواهد شد و ممکن است تا 16 سالگی هم طول بکشد.
• در دوران بارداری: اگر باردار هستید، عادت ماهانه شما به ‌طور معمول تا پس از تولد نوزاد متوقف می‌شود.
• در دوران شیردهی: اگر به ‌طور کامل به فرزند خود شیر می‌دهید، به ‌طور معمول تا زمانی که این فرآیند را قطع نکنید، پریود نخواهید شد. اگر فرآیند شیر دادن کمتر شود، ممکن است متوجه خونریزی شوید. پریود نشدن به دلیل شیردهی را “آمنوره شیردهی” می‌نامند.
• بعد از یائسگی: یائسگی زمانی است که تخمدان‌ها تولید تخمک را متوقف می‌کنند و شما دیگر پریود نمی‌شوید. میانگین سنی برای یائسگی حدود 51 سالگی است.

10 علت پریود نشدن و حامله نبودن

علاوه بر موقعیت‌های بالا که هنگام قرار گرفتن در آن نباید به دنبال علت عقب افتادن پریود بود، بسیاری از موقعیت‌های دیگر وجود دارد که در آن قاعدگی می‌تواند متوقف شود و نیاز به پیگیری و درمان دارد، از جمله:

1. استفاده از روش‌های خاص برای پیشگیری از بارداری

برخی از روش‌های پیشگیری از بارداری (کنترل بارداری) ممکن است قاعدگی را متوقف کنند و علت عقب افتادن پریود باشند. البته این روش‌ها برای همه زنان اثر یکسانی ندارند؛ با‌ این ‌حال، اگر از موارد زیر استفاده می‌کنید، پریود نشدن یا پریودهای خیلی کم طبیعی است:

• قرص ضدبارداری فقط حاوی پروژسترون (POP یا مینی قرص)
• استفاده از سیستم داخل رحمی (IUS) که کویل نامیده می‌شود.
• تزریق پروژسترون ضدبارداری
• ایمپلنت ضدبارداری پروژسترون
• قرص ضدبارداری خوراکی ترکیبی (COCP) در صورت مصرف مداوم (بدون وقفه)

پس از قطع مصرف داروهای پیشگیری از بارداری ممکن است مدتی طول بکشد تا دوره‌های شما دوباره شروع شود.

2. استرس شدید

استرس بر پیام‌رسان‌های شیمیایی به نام هورمون‌ها که از مغز شما ترشح می‌شوند، تأثیر می‌گذارد. این هورمون‌ها سپس بر هورمون‌های دیگری که از تخمدان‌های شما ترشح می‌شوند تأثیر گذاشته و معمولاً باعث قطع قاعدگی می‌شوند. استرس یا یک شوک ناگهانی می‌تواند علت پریود نشدن و حامله نبودن باشد. اگر تحمل یک موقعیت استرس‌زا یا شوک ناگهانی علت پریود نشدن شما باشد، نیاز به درمان خاصی نیست و روند قاعدگی به‌ طور طبیعی طی مدتی از سر گرفته می‌شود.

3. وزن کم بدن

کاهش وزن ممکن است از علل پریود نشدن باشد. اگر شاخص توده بدنی (BMI) شما کمتر از 19 شود، یعنی یک اختلال تغذیه‌ای به نام بی‌اشتهایی عصبی دارید که علت عقب افتادن پریود به شمار می‌رود. همچنین ممکن است برای ورزشکاران، ژیمناست‌ها، دوندگان مسافت طولانی و افرادی که بیش‌ازحد ورزش می‌کنند، این اتفاق بیفتد. در هر صورت باید به فکر مشورت با یک پزشک زنان یا متخصص تغذیه برای درمان باشید.

4. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا همان تنبلی تخمدان یک بیماری شایع است که می‌تواند علت پریود نشدن باشد؛ گرچه بسیار نادر است که قاعدگی به ‌طور کامل متوقف شود. زنان مبتلا به PCOS ممکن است علائم دیگری مانند مشکل در کاهش وزن، لک (آکنه) و رشد بیش‌ازحد موهای بدن را هم داشته باشند. همچنین این بیماری در برخی زنان قاعدگی سنگین را در پی داشته که تا درمان کامل نیاز به حفظ بهداشت شخصی و استفاده از محصولات مطمئنی چون نوار بهداشتی‌های سافتکس دارند. راه درمان چنین مشکلی مصرف داروها و در موارد اندک جراحی است.

5. مشکلات هورمونی

تعدادی از بیماری‌ها که بر سطح هورمون تأثیر می‌گذارند و ممکن است علت پریود نشدن و حامله نبودن باشند. برخی از این اختلالات هورمونی عبارت‌اند از:

• هیپرپرولاکتینمی: وضعیتی که در آن هورمونی به نام پرولاکتین بیش‌ازحد بالا است و به آن هیپرپرولاکتینمی می‌گویند. شایع‌ترین علت این امر یک رشد غیر سرطانی (خوش‌خیم) سلولی در مغز است که از علل پریود نشدن هم هست.
• مشکلات تیروئید: غده تیروئید که در گردن قرار دارد هورمون‌هایی تولید می‌کند که ممکن است بر پریود تأثیر بگذارد. اگر هورمون بیش‌ازحد (پرکاری تیروئید) یا خیلی کم (کم‌کاری تیروئید) تولید شود، با تأخیر در قاعدگی روبرو خواهید شد.
• هایپرپلازی مادرزادی آدرنال: این یک بیماری ارثی نادر است که در آن هورمون‌های استروئیدی در غدد فوق کلیوی به‌ طور طبیعی تولید نمی‌شوند. اشکال مختلفی از این وضعیت وجود دارد، اما برخی از آن‌ها می‌تواند علت عقب افتادن پریود باشد.
• سندرم کوشینگ: اختلال دیگری در هورمون‌های استروئیدی به نام سندرم کوشینگ هم وجود دارد که باعث بروز چنین مشکلاتی می‌شود.

6. مشکلات ژنتیکی

ژن‌ها بلوک‌های سازنده سلول‌های ما و شکل‌دهنده ویژگی‌های فردی به شمار می‌روند. مشکلات ژنتیکی از والدین ما به ارث می‌رسند و در موارد نادر، می‌توانند علت پریود نشدن و حامله نبودن باشند. یکی از نمونه‌های این مشکل سندرم ترنر است. در این شرایط، دختران معمولاً کوتاه‌قد، دارای ویژگی‌های خاص و تخمدان‌هایی هستند که به ‌درستی کار نمی‌کنند. سایر شرایط ژنتیکی هم ممکن است باعث ایجاد تفاوت در اندام‌های تناسلی و زنانه شود. به ‌عنوان ‌مثال، در وضعیتی به نام سندرم مقاومت آندروژن باعث می‌شود تا کودک اندام تناسلی زنانه خارجی را داشته باشد اما اندام زنانه داخلی را نه؛ بدون تخمدان یا رحم (رحم)، این افراد پریود نخواهند شد.

7. یائسگی زودرس

همان‌طور که اشاره شد متوسط ​​زمان قطع قاعدگی زنان در سن 51 سالگی است. اگر قاعدگی‌ها قبل از 40 سالگی متوقف شود، خیلی زود این اتفاق رخ داده و یائسگی زودرس نام می‌گیرد که با علائمی چون گرگرفتگی همراه است. این امر نیز می‌تواند علت عقب افتادن پریود باشد. در اغلب موارد برای درمان آن باید هورمون درمانی را زیر نظر پزشک آغاز کرد.

8. مصرف داروها و درمان پزشکی

همان‌طور که پیش‌ازاین توضیح داده شد، مصرف برخی داروهای پیشگیری از بارداری می‌تواند علت پریود نشدن باشد. سایر داروها نیز می‌توانند بر پریود تأثیر بگذارند؛ به ‌عنوان ‌مثال می‌توان به برخی از داروهای اسکیزوفرنی (داروهای ضد روان‌پریشی)، داروی متوکلوپرامید و مسکن‌های قوی اشاره کرد. البته برای حل چنین مشکلی نباید خودسرانه مصرف دارو را قطع کرد و باید قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید. همچنین درمان‌هایی برای سرطان، مانند رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی نیز می‌تواند به تخمدان‌ها آسیب برساند و پریود نشدن را به همراه داشته باشد.

9. برخی عمل‌های جراحی

تعدادی از عمل‌های جراحی هم هستند که انجام آن‌ها علت پریود نشدن و حامله نبودن تلقی می‌شوند. به ‌عنوان ‌مثال:

• پس از هیسترکتومی، پریود نخواهید شد. هیسترکتومی عملی است که در آن رحم خارج می‌شود. از آنجایی ‌که خون در یک دوره قاعدگی از رحم می‌آید، پس ‌از آن دیگر هرگز پریود نخواهید شد.
• عمل دیگری به نام ابلیشن آندومتر وجود دارد که گاهی برای دوره‌های سنگین انجام می‌شود و باعث توقف پریود خواهد شد. در این عمل پوشش داخلی رحم برداشته می‌شود. البته دائمی نیست و پریودها پس از مدتی دوباره از سر گرفته خواهند شد.

10. اعتیاد به مواد مخدر

سوءمصرف مواد مخدر نیز دیگر علت عقب افتادن پریود است. یکی از مواد مخدری که باعث اختلال در هورمون‌ها و قطع دوره قاعدگی می‌شود هروئین است. پس از ترک این ماده مخدر نظم دوره‌های قاعدگی دوباره از سر گرفته خواهد شد و روند طبیعی پیدا می‌کند.

بهترین روش درمان عقب افتادن پریود چیست؟

مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که در صورت وجود احتمال بارداری، آزمایش بارداری را انجام دهید. در غیر این صورت احساس خوبی در خود خواهید داشت که باردار نیستید، به ‌احتمال ‌زیاد دوره‌های قاعدگی شما در زمان مناسب دوباره شروع می‌شود. در موارد زیر باید با پزشک مشورت کنید:

• شما سه ماه است که پریود نشده‌اید.
• گرگرفتگی یا تعریق شبانه را تجربه می‌کنید و زیر 45 سال سن دارید.
• وزن کم کرده‌اید یا BMI شما 19 یا کمتر است.
• احساس ناراحتی می‌کنید (مثلاً سردرد، تغییر در بینایی، کاهش یا افزایش وزن).
• شش ماه پس از قطع قرص‌های ضدبارداری یا 12 ماه پس از آخرین تزریق داروی ضدبارداری پریود نشده‌اید.

روش درمان هم بستگی به علت پریود نشدن دارد و در بسیاری از موارد اصلاً نیازی به درمان خاصی نیست.

سخن پایانی

علت پریود نشدن و حامله نبودن همان‌طور که دیدید فقط یک یا دو مورد نیست و در صورتی‌ که دوره شما بیش از 3 ماه است که عقب افتاده، برای تشخیص دلیل اصلی و درمان درست باید با یک پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید. به خاطر بسپارید مصرف خودسرانه دارو حتی از نوع گیاهی ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشید؛ پس باید اول دلیل کشف شود و بعد به سراغ درمان رفت.

سوالات متداول

علت عقب افتادن پریود چیست و تا چه زمانی طبیعی است؟

تفاوت سنی در رسیدن به بلوغ، بارداری، شیردهی و … از علل اصلی این امر است. در صورت پریود نشدن برای یک یا الی دو بار جای نگرانی نیست. اگر به مدت 6-3 ماه پریود نشده‌اید باید با پزشک مشورت کنید.

آیا پریود نشدن خطرناک است؟

در کوتاه‌مدت، از دست دادن چند دوره هیچ عارضه‌ای به همراه ندارد. با این‌ حال، اگر مدت طولانی‌تری ادامه یابد، ناباروری، پوکی استخوان، بیماری قلبی و خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می‌دهد.

به‌ جز حاملگی علل پریود نشدن چیست؟

اختلالات هورمونی، ژنتیک، داروهای پیشگیری از بارداری، شیمی‌درمانی، برخی عمل‌های جراحی، اعتیاد، استرس، یائسگی زودرس و تنبلی تخمدان علت عقب افتادن پریود است.

بیشتر بخوانید:

• فواید قاعدگی برای بدن
• سیستم ایمنی زنان در دوران پریود
• علل خونریزی شدید پریود چیست؟
• 10 روش خانگی و بی‌خطر برای کاهش درد پریود